Istnieje niewiele oznak specyficznych świadczących o zaburzeniach owulacji. Podejrzenie zazwyczaj orzekane bywa przy nieprawidłowej menstruacji, jej niewystąpieniu albo niemożności zajścia w ciążę. Bardziej dokładne badania mogą wykazać jednak i inne objawy, które zazwyczaj bywają przypisywane zaburzeniom endokrynologicznym (hormonalnym).
Oznaki zaburzeń owulacji:
- Amenorhoea (niewystąpienie menstruacji)
- Nieprawidłowy czas trwania cyklu menstruacyjnego
- Oligomenorhea (mało częsta menstruacja)
- Nadwaga
- Wyraźny ubytek masy ciała (wagi)
- Galaktomenorhea (sekrecja mleka z piersi)
- Hirsutyzm (nadmierne owłosienie ciała lub twarzy)
- Trądzik
Powyższe oznaki mogą występować we wzajemnych kombinacjach. Zaburzenia owulacji mogą obejmować anowulację (niewystępowanie owulacji), oligoowulację (nieczęstą owulację), i usterki fazy lutealnej (niewydolności ciałka żółtego, które powstaje w jajniku po owulacji i produkuje ważny hormon-progesteron). Zaburzenia owulacji mogą być konsekwencją różnorakich przyczyn, wraz z chorobami ogólnymi.
Przyczyny zaburzeń owulacji:
Zaburzenia ogólne:
• Zaburzenia w działaniu tarczycy
• Hiperprolaktynemia (anomalny wzrost poziomu prolaktynu)
Zaburzenia hypotalamusa:
• Nowotwory
• Naruszenie sprzężenia zwrotnego sterowania hormonalnego w wyniku:
» stressu
» ubytku na wadze
» Zespołu Cushinga, wrodzonej hiperplazji nadnercza
» nowotworów jajników albo nadnercza
Zaburzenia przysadki mózgowej:
• Nowotwory
• Naruszenie sprzężenia zwrotnego sterowania hormonalnego w wyniku:
» Zespołu ovarialno-policystyidalnego (PCOS)
» ubytku na wadze
» infekcji
Zaburzenia jajników:
• Załamanie:
» z przyczyn genetycznych (np.Zespół Tumera)
» w wyniku infekcji
» po zabiegu chirurgicznym
» immunologiczne
• Zespół ovarialno policystoidalny (PCOS)
• Nowotwory
WHO system klasyfikacyjny zaburzeń azoowulacyjnych | W ocenie zaburzeń owulacji stosowana jest klasyfikacja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). W klasyfikacji stosowane są , w celu zaszeregowania pacjentów do poszczególnych grup, trzy parametry:
» Poziomu wydzielanego prolaktynu
» Poziomu gonadotropinów (LH i FSH)
» Poziomu estrogenów
| Grupa |
Diagnoza |
Opis |
| I |
Hypothalamiczne załamanie tarczycowe |
Nie występuje cykl menstruacyjny, niepotwierdzona sekrecja estrogenów; brak zawyżenia prolaktynu, niski poziom FSH (hipogonadotropowy hipogonadyzm), nie stwierdzono zaburzeń organicznych w rejonie hypothalamiczno-tarczycowym. |
| II |
Dysfunkcja hypothalamowo-tarczycowa |
Występuje wielka liczebność zaburzeń cykla menstruacyjnego (niedostateczność fazy lutealnej, cykle anowulacyjne, anowulacyjny Zespół policystyczno ovarialny, amenorhea), egzystują możliwe do detekcji poziomy estrogenów i normalny poziom FSH, poziom prolaktynu niezawyżony. |
| III |
Załamanie funkcji jajników |
Brak menstruacji, żadnych oznak działania jajników, zawyżony poziom FSH, bez zawyżenia prolaktynu. |
| IV |
Wrodzone albo uzyskane wady układu rodnego |
Niewystępowanie menstruacji, brak odpowiedzi krwawieniem na zaprzestanie działania estrogenów w powtarzanych kuracjach estrogenowych. |
| V |
Niepłodne kobiety z hiperprolaktynemią i rozpoznanym tumoralnym albo zapaleniowym procesem w rejonie hypothalamiczno-tarczycowym |
Występuje mnóstwo różnych zaburzeń cykla menstruacyjnego (niedostateczności fazy lutealnej, cykle anowulacyjne, emenorhea) z wyższym poziomem prolaktynu i rozpoznaną organiczną usterką w rejonie hypothalamiczno-tarczycowym. |
| VI |
Niepłodne kobiety z hiperprolaktynemią i bez rozpoznanego tumoralnego albo zapaleniowego procesu w rejonie hypothalamiczno-tarczycowym |
Podobnie jak u grupy V brak rozpoznania usterki organicznej. |
| VII |
Kobiety bez miesiączki, bez zawyżonego poziomu prolaktynu i rozpoznanego tumoralnego albo zapaleniowego procesu hypothalamusa albo tarczycy |
Niska produkcja estrogenów, niskie lub normalne poziomy prolaktynu i FSH. |
Około 97% pacjentek bez owulacji klasyfikowana jest w WHO grupie II. a pozostałe w grupie I. Obydwie grupy jednocześnie reprezentują pacjentki, które z wielkim prawdopodobieństwem osiągną sukces w leczeniu gonadotropinami w celu odnowienia owulacji. Systemy klasyfikacyjne, jak powyższy WHO, dają gwarancję, że dla każdej pacjentki zostanie dobrany ptymalny sposób leczenia. Dalszym użytkiem wynikającym z systemu jest to, że umożliwia porównywanie wyników badań klinicznych i eksperymentów lekowych w różnych ośrodkach a nawet w różnych krajach, ponieważ dokładnie definiuje poszczególne grupy diagnostyczne. Ważnym jest uświadomić sobie, że aczkolwiek systemy kwalifikacyjne udzielają użytecznych wskazówek, leczenie niepłodności owulacyjnej zostanie ukierunkowane indywidualnie przez lekarza, po rozważeniu anamnezy, wyników badań fizykalnych i laboratoryjnych.